Celem projektu jest zrekonstruowanie skomplikowanych procesów społecznych, zwłaszcza modernizacyjnych, zachodzących w Polsce w 1957 r., dotykających i angażujących praktycznie wszystkie grupy społeczne, zawodowe czy etniczne. W niektórych dziedzinach przemiany były tak rozległe i głębokie, że można wręcz zaryzykować tezę, że ten rok stanowił polską bramę do nowoczesności. O ile bowiem elementy polityczne odwilży uległy dość szybko zatarciu i rozmyciu, osiągnięcia społeczne i modernizacyjne – od utrwalenia sektora prywatnego przez rozwój motoryzacji i zmiany konsumpcyjne po świadome macierzyństwo - miało charakter trwały, a skutki były odczuwalne przez następne dekady.
O szybkości i trwałości zmian zapoczątkowanych (i częściowo przeprowadzonych) w 1957 r. zadecydowała wyjątkowa koincydencja i kumulacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Z jednej strony ideologizacja życia politycznego, społecznego, gospodarczego, kulturalnego w stalinizmie, tworzyła zaplecze do szybkiego i głębokiego odreagowania. Z drugiej strony ekipie Gomułki niezwykle zależało na utrzymaniu i ugruntowaniu swojego prospołecznego, reformatorskiego wizerunku, a podejmowane reformy ekonomiczne i przyzwolenie na bardziej wyrafinowaną konsumpcję pozwalały przynajmniej złagodzić głęboką zapaść gospodarczą. Olbrzymie znaczenie miał również fakt, że aparat nadzoru i represji uległ przejściowemu - ale daleko idącemu - osłabieniu. Korzystne były również uwarunkowania międzynarodowe - w ZSRR trwała chruszczowowska odwilż, a jednocześnie na Zachodzie Europy, która ostatecznie wychodziła z powojennego kryzysu, zachodziły głębokie, strukturalne przemiany społeczne, kulturowe i gospodarcze.
Rewolucja międzypaździernikowa. Rok 1957 w Polsce.
Kierownik projektu: