Zapraszamy na wykład
dr. hab. Andrzeja S. Chankowskiego
(Université SHS Lille/UMR 8164 HALMA)
Biegi z pochodniami w Atenach w V i IV wieku przed n. e.: obrzęd religijny i instytucja wychowawcza
Wykład zostanie wygłoszony we środę 13. grudnia o godz. 16:00 w sali „A” Instytutu Historycznego.
Biegi z pochodniami były konkursem (agonem) organizowanym przez Ateńczyków w ramach trzech świąt: ku czci Prometeusza (Promethia), ku czci Hefajstosa (Hephaistia) i ku czci Ateny (Wielkie Panatenaje). Konkurs polegał na wyścigu sztafetowym, w którym dziesięć drużyn — każda reprezentująca jedną fylę — stawało do rywalizacji, mającej na celu przeniesienie ognia z ołtarza położonego w gaju Akademosa (Akademia) na główny ołtarz na Akropolu. Polis zapewniała pokrycie związanych z nimi kosztów, wyznaczając w tym celu dziesięciu zamożnych obywateli (po jednym z każdej fyli), sprawującących liturgię zwaną „gimnazjarchia”. Liczne aluzje w źródłach literackich, a także obszerny zbiór przedstawień na wazach attyckich dowodzą, że biegi były ważnym i wzbudzającym duże zainteresowanie wydarzeniem w życiu wspólnoty obywatelskiej. Dość licznym młodym ludziom (zapewne ok. 150 osobom rocznie), zbliżających się do progu dorosłości, biegi stwarzały okazję fizycznego przygotowania w zorganizowanej grupie, a następnie odegrania przed zgromadzoną wspólnotą obywatelską roli właściwej dla swej kategorii wiekowej. Można tedy utrzymywać, że sprawowanie tego obrzędu posłużyło Ateńczykom do ustanowienia po raz pierwszy ram instytucjonalnych, mających za przedmiot grupę „młodych” i ich przygotowanie do przejścia do wspólnoty dorosłych obywateli.